Nieuwsupdate Samenwerkingsplatform Circulaire Viaducten en Bruggen november 2025

Terugblik Leernetwerkbijeenkomst 3 november

Tijdens deze digitale leernetwerkbijeenkomst deelden we de laatste kennis en ontwikkelingen. We trapten de middag af met een korte kennismaking in deelgroepen, wat al direct heeft geleid tot nuttige uitwisselingen van ervaringen. Aansluitend volgden drie presentaties.

Cor Luijten van de Gemeente Rotterdam trapte af met een uitwerking van het begrip losmaakbaar. In Rotterdam gebruiken ze het bouwwaardemodel als basis voor het circulaire beleid. Cor ging in wat losmaakbaar nu inhoudt en benadrukte dat we zouden moeten spreken van het hergebruik van producten in plaats van materialen. Hij vertelde ons dat losmaakbaar en duurzaam bouwen eigenlijk al eeuwenlang plaatsvindt. Bij bouwen voor een lange levensduur en demontage hebben we te maken met een aantal kritische punten:

1. Voegovergangen
2. Stalen wapening (corrosie)
3. Toepassingen van bv hout (kwetsbaar materiaal)

 Daarbij moet je denken aan:

1. Droog-droog verbindingen
2. Opmonteren (Stuart Brand)
3. Denk aan Kabels & leidingen
4. Bereikbaarheid voor Beheer & onderhoud
5. Extra ruimtes voor toekomstige veranderingen
6. Mogelijkheid voor hijsen

Toch natte verbindingen of afschermen:

• Bv bij beton; kan het niet met een lage betonklasse
• Maak gebruik van uithardtijd van beton

Bij slopen is dan minder energie nodig en minder schade. Daarbij kunnen we leren van Janson Bridging, gespecialiseerd in (tijdelijke) modulaire bruggen. Termen die voor hen belangrijk zijn als ze kijken naar modulaire bruggen zijn:

• Losmaakbaarheid
• Transporteerbaarheid
• Inspecteerbaar
• Repareerbaar
• Vervangbaar
• Standaard (zo weinig mogelijk unieke onderdelen)
• Reproduceerbaarheid
• Traceerbaarheid

Tenslotte vraagt Cor nog aandacht voor de Nationale Bruggenbank, waar bruggen en onderdelen te vinden zijn.

Vervolgens gaf Jack van de Palen van ArchView een presentatie over losmaakbaarheid in de B&U bouw. Hij ging daarbij in op het bouwwaardenmodel en de duurzame ambities die daarbij geformuleerd worden:

• ambitie op gebruik
  • projectkwaliteit
  • toekomstbestendigheid
  • circulaire uitvraag
• ambitie op object
  • functieloosheid
  • adaptiviteit
  • uitbreidbaarheid
• ambitie op techniek
  • 3D knooppunten
  • losmaakbaarheidslagen
  • demontage strategie
• ambitie op producten
  • demontabel
  • terugname in de keten
  • demontage plan
  • producenten verantwoordelijkheid
• ambitie op materiaal
  • hoogwaardige recycling uit circulaire oorsprong
  • grondstoffen verantwoordelijkheid

Als je losmaakbaar wilt werken zul je per ambitieniveau stappen moeten zetten. Die zien er dan telkens weer anders uit. In de productiefase heeft de producent een belangrijke verantwoordelijkheid om te zorgen voor materialen die gerecycled (kunnen) worden en producten die hergebruikt (kunnen) worden.

Als laatste lichtte Edwin Thie toe hoe Rijkswaterstaat kijkt naar losmaakbaar bouwen. Bij RWS wordt  ‘standaardisatie’ gebruikt om IFD bouwen mogelijk te maken. Standaardisatie is de set regels/afspraken om IFD bouwdelen en verbindingen te uniformeren en te stimuleren binnen RWS objecten. Bij losmaakbaarheid gaat het om:

• Type verbinding, hoe is het weer los te maken?
• Toegankelijkheid, hoe gemakkelijk is de toegang tot de verbinding?
• Randopsluiting, is het product vrij uitneembaar?
• Doorkruisingen, zijn er doorkruisingen van andere producten?

Rijkswaterstaat ziet vooral een voordeel bij losmaakbare viaducten:

• Viaducten liggen in een dynamische omgeving
• De gebruikslevensduur is gemiddeld lager dan de ontwerplevensduur
• Sneller vernieuwen met bestaande hoeveelheid technisch personeel

Vervolgens is Edwin ingegaan op enkele nadere uitwerkingen van standaardisatie en losmaakbaarheid.

Alle presentaties zijn hier terug te vinden.

Opdrachtgeversoverleg 3 november

Tijdens het opdrachtgeversoverleg met deelnemers van gemeenten, provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat zijn we ingegaan op de resultaten van de procesmonitor gericht op de voortgang van de implementatie van circulariteit bij de deelnemende overheden. De monitor geeft inzicht in de stand van circulariteit bij opdrachtgevers en opdrachtnemers en dient als input voor een landelijke aanpak. De enquête is ingevuld door circa 35 deelnemers uit het Samenwerkingsplatform. Uit de enquête blijkt dat 64% van de organisaties actief werkt aan circulaire projecten, terwijl 36% nog geen structurele betrokkenheid heeft. Ambities zijn aanwezig: 55% heeft beleid, maar slechts 27% beschikt over concrete KPI’s. MKI-reductie wordt door 68% genoemd als belangrijkste doel.

Aanbestedingen spelen een sleutelrol: 43% gebruikt circulariteit als gunningscriterium, 24% als minimumeis, terwijl 31% het nog niet structureel toepast. Beperkte kennis vormt hierbij de grootste drempel. Samenwerking groeit sterk: 96% werkt samen aan kennisontwikkeling en 48% neemt deel aan initiatieven zoals Bruggenbank. Toch belemmert gebrek aan coördinatie (41%) verdere innovatie.

Monitoring blijft achter: 46% meet via MKI/CO₂, 19% monitort niet en slechts 8% gebruikt dashboards. Organisatieontwikkeling kent uitdagingen: 31% heeft structurele capaciteit, maar gebrek aan tijd (32%), draagvlak (20%) en kennis (12%) zijn dominante obstakels.

Conclusie: Circulariteit staat op de agenda, maar toepassing en monitoring zijn versnipperd. Meer concrete doelen, kennisdeling en structurele samenwerking zijn cruciaal voor versnelling.

Vervolgens zijn in deelgroepjes een aantal onderwerpen uitgediept. Deze onderwerpen vormen de basis voor een langjarige aanpak voor circulaire viaducten en bruggen.

De presentatie is hier terug te vinden.

Meld je aan voor de bijeenkomsten op 15 december

Op  15 december aanstaande hebben we weer een leernetwerkbijeenkomst voor de hele sector en een opdrachtgeversoverleg voor medewerkers bij publieke opdrachtgevers. Beide bijeenkomsten zijn live in Utrecht. Vergeet niet om je aan te melden! We staan dan stil bij de volgende onderwerpen:

1. Meten van circulariteit;
2. Actualisatie Roadmap Kunstwerken
3. Programma voor 2026

Voor de opdrachtgevers proberen we een excursie te organiseren om een paar mooie circulaire bruggen in het Utrechtse te bekijken.

Meld je hier aan voor de leernetwerkbijeenkomst.

Meld je hier aan voor het opdrachtgeversoverleg.